مطالعه تطبیقی کارگردانی در مستند دوران جنگ «روایت فتح» سیدمرتضی آوینی و «نبرد سَن پیترو» جان هیوستون

چکیده:

«روایت فتح» نام مجموعه مستندی است که گروه تلویزیونی جهاد سازندگی دربارۀ رویدادهای نظامی- سیاسی جنگ تحمیلی رژیم بعث صدام علیه جمهوری اسلامی ایران ساخته است. کارگردان، تدوین‌گر، نویسنده گفتار متن و گوینده اصلی این مجموعه مستند، سیدمرتضی آوینی است. «نبرد سَن پیترو » نام مستندی است که گروه فیلم‌سازی مستقر در ارتش امریکا، در خلال جنگ جهانی دوم ساخته است. کارگردان، نویسنده گفتار متن و گوینده اصلی این مستند، جان هیوستون افسر ارشد ارتش امریکا است. یکی از ویژگی‌های بارز این دو مستند، ساخته شدن هر دو در دوران جنگ و با هدف تبلیغ و تشویق رزمندگان به حضور در جبهه است. ویژگی مشترک دیگر، بازنمایی یک عملیات موفق نظامی که منجر به فتح می‌شود، است. در این پژوهش، به بحث دربارۀ کارگردانی و نگاه کارگردان در چگونگی ارائه گزارش از میدان نبرد خواهم پرداخت و از این منظر، دو مستند ساخته شده از دو عملیات نظامی موفق را مقایسه خواهم کرد. این پژوهش ضمن مقایسه، بررسی و تحلیل تطبیقیِ زاویه نگاه کارگردان به جنگ و رزمنده‌های حاضر در عملیات، نشان می‌دهد که بین دیدگاه فیلم‌سازی سیدمرتضی آوینی و جان هیوستون در موضوع مستندهای دوران جنگ دو تفاوت عمده وجود دارد. از یک طرف، این جنگ با همه جنگ‌هایی که در قرون اخیر در جهان رخ داده، کاملاً متفاوت است. جنگ ایران یک جنگ اعتقادی است و از جنگ‌های صدر اسلام هم که بگذریم با هیچ جنگ دیگری قابل قیاس نیست. تفاوت اساسی دیگر، در غایت و هدف از فیلم‌سازی است.
دریافت متن کامل مقاله در فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای هنر و علوم انسانی